Hayal kırıklığı ne işe yarar?
- Cansu Coşkun
- 7 Eyl
- 2 dakikada okunur
Güncelleme tarihi: 9 Eyl
Hayal kırıklığı yaşamamak için hayal kurmaktan kaçınmak tanıdık geliyor mu size? Hayal kırıklığından korunmak için beklentileri azaltma isteği insanca olmakla birlikte pek de gerçekçi değil. Kendimizle, ailemizle, sosyal çevremizle, hatta içinde yaşadığımız toplumla ilişkimiz devam ettiği sürece almayı arzu ederiz, eğer adaletli bir beklentiyse bunun karşılanmasını hak ederiz de. Alma-verme dengesinin çoğu zaman sağlandığı ilişkilerde beklentiler neden olmasın ki?
Hayaller hakkında konuşmadan hayal kırıklığından konuşamayız. Hayal kırıklığını konuşmanın diğer duyguları konuşmaktan farkı biraz da budur. Güven ve umudun yan yana gelmesi hayal kurmamıza imkân tanır. “Bu ilişkide, bu çevrede kendimi korunaklı ve önemsenmiş hissediyorum” ile “Burada kendimi daha iyi hissedeceğime, gelişeceğime inancım var” duygusunun birleşmesi geleceğe dair hayaller kurmamızı sağlar.
Ortaklaşa geliştirilmiş bir bağda karşıdakinden beklentiler ilişkinin bu zamana kadar geçtiği yollarda gördükleri, öğrendikleriyle oluşur. Yani beklentilerimin çerçevesini şimdiye kadar bu ilişkide karşımdakinden gördüklerim ve öğrendiklerim belirler, eğer gerçekle bağlantım kopuk değilse. Süregelen ilişki formundan memnunsak devamlılığını, ilişkiyi geliştirerek büyütmeyi bekleriz. Hiç yaşanmamış, görülmemiş, tadılmamış bir şeyin hayali büyük ölçüde varsayımlara dayanırken halihazırda içinde bulunulan durumun devamlılığını arzulamak deneyimler üzerinden hayaller kurdurur. Dolayısıyla yaşanan hayal kırıklığı yalnızca karşılanmayan bir beklentinin değil sahip olduğumuz, alıştığımız ve bize iyi gelen şeylerin yitiminin de adıdır.
Hayaller yıkılır, zamanı gelince yenileri kurulur. O zaman gelene kadar da yaşanan kayıpla ve kaybın getirdiği duygularla ilgilenmek önemlidir. Hayallerin yıkılması kayıp hissini doğurur. Sahip olduğun ve sana iyi gelen bir şeylerin kaybı, gelecek daha güzel zamanlara inancın kaybı, ihtimallerin kaybı ve başka başka kayıplar… Bazen sadece karşımızdakine değil kendi değerlendirme ve sezgilerimize duyduğumuz güven de sarsılır. Bu anlamda hayal kırıklığı yalnızca duygusal değil bilişsel de bir sarsıntıdır. Şaşkınlık, üzüntü, kendini sorgulama, haksızlığa uğramışlık, öfke gibi duygular da paket halinde gelir. Bazen hayal kırıklığından sonra yas belirir.
Zihnimiz yeni durumu anlamlandırmaya, eski verilerle nasıl bağdaştıracağını çözmeye çalışır. Bazen bu çözümleme hızlı olur; bazen de kafa karışıklığı, güvensizlik ve kaygı yaşatır. Oysa ilişkiler dinamiktir, değişebilir, yön değiştirebilir, zamanla beklentiler karşılanamayabilir. Bu gerçeği kabul etmek, hayal kurmanın riskini ortadan kaldırmaz ama hayal kırıklığıyla karşılaştığımızda kendimize daha şefkatle yaklaşabilmemize yardımcı olur. Yaşadığımız hayal kırıklığıyla ne yapacağımızı bulmak, bundan sonrasında neleri değiştirmek istediğimizle ilgilenmek için kendimize zaman tanımamız önemlidir. Hayal kırıklığıyla mağdur kalmak da bir seçim, hayal kırıklığının öğrettiklerinden güçlenip harekete geçmek de bir seçimdir.
Hayal kurmanın ve beklentilerin insani ve cesur bir yanı olduğunu hatırlamak iyileşme sürecini destekler. Hayal kırıklığıyla baş edebilmenin yolu, hayal kurma cesaretini küçümsemeden yaşadığımız kırılmayı gelişimin doğal bir durağı olarak görebilmekten geçer. Çünkü hayal kurmak gelişmeye açık olmanın, bağ kurmanın ve umut etmenin bir göstergesidir. Kırıldığımız yerler zamanla daha esnek, daha derin ve kapsayıcı anlayışlara kapı aralayabilir. Zamanla duygular yatıştıkça kişi yeniden değerlendirme yapabilir, içsel kaynaklarını fark ederek gerçekçi ve besleyici yeni hayaller kurma kapasitesini yeniden kazanabilir.
Dayanıklılık yalnızca işler yolunda giderken değil hayal kırıklıklarıyla yüzleştiğimizde de büyür. Kaybı görmek, duygulara izin vermek ve yeniden güvenebilmek gelişimin güçlü adımlarıdır. Hayal kırıklıkları bizi durdurmak yerine yeniden şekillendirebilir, bazen de kırıldığımız yerlerden ışık sızar. Umut da burada yeniden filizlenir.
Klinik Psikolog Cansu Coşkun
Vesaire - 28/06/2025
